અગાઉ એવી અપેક્ષા હતી કે જુલાઈમાં સ્પેક્ટ્રમની હરાજી થશે અને ઓગસ્ટમાં તેનું ઔપચારિક લોન્ચિંગ થશે, પરંતુ આ આશા હવે તૂટતી જોવા મળી રહી છે. 5G સ્પેક્ટ્રમ પર નવો હંગામો થયો છે. આવું કેમ થાય છે, ચાલો જાણીએ…
દેશમાં 5G મૃગજળ જેવું બની ગયું છે. બસ હવે શરૂ થશે તેમ જણાઈ રહ્યું છે ત્યારે જ અડચણ ઊભી થઈ છે. નીતિઓ, સાધનસામગ્રી, ચાઈનીઝ વિક્રેતાઓ, પછી સ્પેક્ટ્રમ (5G સ્પેક્ટ્રમ) કિંમતો દ્વારા 5G ને વાસ્તવિકતા બનાવવાનો સંઘર્ષ હવે ખાનગી સાહસો અને ટેલિકોમ ઓપરેટરો વચ્ચેના ટગ-ઓફ-વોર વચ્ચે પકડાયો છે. આખો દેશ જોઈ રહ્યો છે કે તેમના ફોનમાં 5G બેલ ક્યારે વાગશે. બફરિંગ વિના વિડિયો જોવાની મજા ક્યારે આવશે? તેની હરાજી (5G ઓક્શન)ની વાત કરીએ તો તે જુલાઈ મહિનામાં જ થઈ રહી છે. પરંતુ હરાજી ક્યારે શરૂ થાય છે અને ક્યારે સેવા શરૂ થઈ શકે છે તે જોવું રહ્યું.
અગાઉ એવી અપેક્ષા હતી કે જુલાઈમાં સ્પેક્ટ્રમની હરાજી થશે અને ઓગસ્ટમાં તેનું ઔપચારિક લોન્ચિંગ થશે, પરંતુ આ આશા હવે તૂટતી જોવા મળી રહી છે. 5G સ્પેક્ટ્રમ પર નવો હંગામો થયો છે. આ વખતે આ ક્ષેત્રમાં ટેક કંપનીઓ અને ટેલિકોમ ઓપરેટરો લશ્કર સાથે સામસામે છે. 5G નેટવર્કને લઈને બ્રોડબેંક ઈન્ડિયા ફોરમ એટલે કે BIF અને Amazon India, Meta, TCS, L&T જેવી કંપનીઓના સર્વિસ પ્રોવાઈડર વચ્ચે વિવાદ ચાલી રહ્યો છે.
પેચ ક્યાં અટવાઈ રહ્યો છે
BIF સાથે સંકળાયેલી કંપનીઓ ઇચ્છે છે કે સરકારે વિશ્વની તર્જ પર ભારતમાં તેમને સીધું સ્પેક્ટ્રમ આપવું જોઈએ અને તેના પર નજીવી વહીવટી ફી લેવી જોઈએ. આ કંપનીઓ એવો પણ દાવો કરે છે કે તેમને જાહેર નેટવર્ક સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી, તેથી દેશની સુરક્ષા માટે કોઈ ખતરો નથી. આટલું જ નહીં તેમની પાસેથી સરકારને ઘણી આવક પણ થશે. તેનાથી વિપરિત, ટેલિકોમ ઓપરેટરોની સંસ્થા સેલ્યુલર ઓપરેટર્સ એસોસિએશન (COAI) એ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું છે કે જો આ ખાનગી સાહસોને કેપ્ટિવ નેટવર્ક સ્થાપવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે, તો ટેલિકોમ ઓપરેટરો માટે વ્યવસાય કરવા માટે તે નિરર્થક બનશે.
COAIનું કહેવું છે કે આ કંપનીઓને પાછલા દરવાજેથી ટેલિકોમ બિઝનેસમાં પ્રવેશવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ નહીં. આના જવાબમાં, ટેક કંપનીઓએ કહ્યું છે કે ટેલિકોમ ઓપરેટરોને 5G નેટવર્ક મળવાને કારણે તેમને આવક ગુમાવવાની થિયરી નકલી છે. ટ્રાઈ ખાનગી કંપનીઓને અલગથી સ્પેક્ટ્રમ ફાળવવા માંગતી હતી. પરંતુ, ટેલિકોમ વિભાગ એટલે કે DoTએ તેને ફગાવી દીધો.
શું છે DoTનું તર્ક
DoT માને છે કે ખાનગી સાહસોએ ટેલિકોમ ઓપરેટરો પાસેથી સ્પેક્ટ્રમ લીઝ પર લેવું જોઈએ. જો કે આ અંગેનો અંતિમ નિર્ણય કેબિનેટમાં જ લેવામાં આવશે. BIF આશા રાખે છે કે સરકાર DoTની દલીલને ફગાવી દેશે અને માત્ર તેમને અલગથી સ્પેક્ટ્રમની ફાળવણી પર સ્ટેમ્પ મેળવશે. હવે આ બધી કવાયત પૂર્ણ કરવામાં સમય લાગશે એ નિશ્ચિત છે. બની શકે કે મામલો કોર્ટમાં પણ જાય. પરંતુ, મામલો અહીં અટક્યો ન હતો. અત્યારે એક મુદ્દો સ્પેક્ટ્રમની કિંમતમાં પણ અટવાયેલો છે.
ભલે ટ્રાઈએ તાજેતરમાં સ્પેક્ટ્રમના રિઝર્વ પ્રાઇસિંગ પર તેની ભલામણોમાં કિંમતોમાં 35 થી 40 ટકાનો ઘટાડો કર્યો છે. પરંતુ, કંપનીઓ આ કિંમતને વધુ પડતી જણાવી રહી છે. અર્ન્સ્ટ એન્ડ યંગ EY એ પણ તાજેતરમાં કહ્યું છે કે ભારતમાં સ્પેક્ટ્રમની કિંમત વિશ્વના ધોરણો કરતા ઘણી વધારે છે. સરકાર પણ મૂંઝવણમાં છે અને કેબિનેટે 5G સ્પેક્ટ્રમની કિંમતો નક્કી કરવાની બાકી છે. ઠીક છે, 5Gના માર્ગમાં ઘણા અવરોધો છે અને સરકાર હજુ પણ અનિશ્ચિતતાની સ્થિતિમાં છે.
